Thị trường thực phẩm sạch ở Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ, thu hút sự quan tâm của người tiêu dùng, doanh nghiệp và các nhà đầu tư. Với những lo ngại ngày càng tăng về an toàn vệ sinh thực phẩm, người tiêu dùng Việt Nam đang có xu hướng chuyển dịch sang sử dụng các sản phẩm sạch, có nguồn gốc rõ ràng và đảm bảo chất lượng. Điều này tạo ra một thị trường tiềm năng với nhiều cơ hội phát triển cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực thực phẩm sạch.
Tổng quan về thị trường thực phẩm sạch ở Việt Nam
Thực phẩm sạch được hiểu là những sản phẩm được sản xuất, chế biến và bảo quản theo quy trình nghiêm ngặt, đảm bảo không chứa các chất độc hại, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, hormone tăng trưởng hay các chất phụ gia gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng. Các sản phẩm này thường được chứng nhận bởi các tổ chức uy tín trong và ngoài nước như VietGAP, GlobalGAP, Organic.
Thị trường thực phẩm sạch ở Việt Nam đang ở giai đoạn đầu phát triển nhưng có tốc độ tăng trưởng ấn tượng. Theo báo cáo từ Hiệp hội Thực phẩm sạch Việt Nam, giá trị thị trường thực phẩm sạch ở Việt Nam đã tăng từ khoảng 1,2 tỷ USD vào năm 2015 lên hơn 2 tỷ USD vào năm 2019. Thị trường thực phẩm hữu cơ, một phân khúc trong thị trường thực phẩm sạch, đạt 100 triệu USD vào năm 2023, tăng 20% so với năm 2020. Sự gia tăng này được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố, bao gồm:
Nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng về thực phẩm an toàn:
Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe, đặc biệt là sau đại dịch COVID-19, và sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho các sản phẩm đảm bảo an toàn. Các phương tiện truyền thông và chiến dịch tuyên truyền về tầm quan trọng của thực phẩm sạch cũng góp phần nâng cao nhận thức của người tiêu dùng.
Thực phẩm sạch không chỉ được ưa chuộng tại các thành phố lớn mà còn lan rộng ra các khu vực nông thôn.
Thu nhập bình quân đầu người tăng:
Cùng với sự phát triển kinh tế, thu nhập của người dân tăng lên, cho phép họ tiếp cận với các sản phẩm cao cấp hơn, bao gồm cả thực phẩm sạch.
Tăng cường nhận thức về môi trường:
Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến các sản phẩm thân thiện với môi trường, được sản xuất theo phương thức bền vững.
Hỗ trợ từ chính phủ:
Chính phủ Việt Nam đã và đang có nhiều chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp sạch, hữu cơ, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực này. Cục An toàn thực phẩm (VFA) thuộc Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn là hai cơ quan chính phủ chủ chốt trong việc quản lý và thúc đẩy an toàn thực phẩm tại Việt Nam.
Sự phát triển của các hiệp hội ngành nghề:
Các hiệp hội như Hiệp hội Thực phẩm Minh bạch (AFT) đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất và tiêu thụ thực phẩm sạch, minh bạch thông tin và nâng cao tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.
Để được chứng nhận hữu cơ, các sản phẩm phải tuân thủ các tiêu chuẩn tại quốc gia mà chúng được tiêu thụ. Các chứng nhận phổ biến bao gồm USDA (Mỹ), EU (châu Âu), JAS (Nhật Bản) và COR (Canada).
Phân tích quy mô, tốc độ tăng trưởng và các phân khúc thị trường
Thị trường thực phẩm sạch ở Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh trong những năm tới. Theo dự báo của Vietnam Report, doanh thu về thực phẩm và đồ uống hữu cơ tiềm năng đạt 320,5 tỷ USD vào năm 2025.
Các phân khúc thị trường chính:
Rau củ quả:
Đây là phân khúc chiếm thị phần lớn nhất trong thị trường thực phẩm sạch ở Việt Nam. Người tiêu dùng có xu hướng lựa chọn rau củ quả hữu cơ, được trồng theo phương pháp VietGAP, GlobalGAP.
Theo Mordor Intelligence, quy mô thị trường rau củ quả Việt Nam ước tính đạt 17,17 tỷ USD vào năm 2023 và dự kiến sẽ đạt 23,57 tỷ USD vào năm 2029, tăng trưởng với tốc độ CAGR là 5,42% trong giai đoạn dự báo (2024-2029).
Các doanh nghiệp tiêu biểu trong lĩnh vực này bao gồm Công ty TNHH Thực phẩm Đông Đô, Công ty Cổ phần Zin Food Việt Nam, Công ty TNHH Thực phẩm Hoàng Đông.
Thịt:
Thịt sạch, đặc biệt là thịt lợn, cũng là một phân khúc quan trọng. Các thương hiệu thịt sạch như Meat Deli, Hapro, SagriFood,... đang ngày càng được ưa chuộng. Giá trị thị trường ngành thịt Việt Nam năm 2024 ước tính khoảng 8,9 tỉ đô la Mỹ.
Lượng tiêu thụ thịt heo tại Việt Nam được dự báo đạt 3,4 triệu tấn vào năm 2024 và tiếp tục tăng trưởng kép hơn 3% mỗi năm trong giai đoạn 2022-2030.
Thủy hải sản:
Nhu cầu về thủy hải sản sạch cũng đang tăng lên. Người tiêu dùng quan tâm đến nguồn gốc, phương pháp đánh bắt và quy trình chế biến đảm bảo an toàn. Năm 2024, chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam đạt kim ngạch xuất khẩu 10 tỷ USD, tăng 12,7% so với năm 2023.
Với kim ngạch này, Việt Nam đứng thứ 3 trên bản đồ thủy sản thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Na Uy.
Đồ uống:
Các loại đồ uống sạch, hữu cơ như nước ép trái cây, sữa, trà,... cũng đang được người tiêu dùng quan tâm. Năm 2024, giá trị thị trường ngành F&B tại Việt Nam tăng 10,92% so với năm 2023 và đạt mốc hơn 655 nghìn tỷ đồng.
Bảng so sánh quy mô thị trường các phân khúc:
| Phân khúc | Quy mô thị trường | Tốc độ tăng trưởng |
|---|---|---|
| Rau củ quả | 17,17 tỷ USD (2024) | 5.42% (2024-2029) |
| Thịt | 8,9 tỷ USD (2024) | 3% (2022-2030) |
| Thủy hải sản | 10 tỷ USD (2024) | 12.7% (so với 2023) |
| Đồ uống | 655 nghìn tỷ đồng (2024) | 10.92% (so với 2023) |
Các kênh phân phối thực phẩm sạch phổ biến
Thực phẩm sạch được phân phối thông qua nhiều kênh khác nhau, bao gồm:
Siêu thị:
Các siêu thị lớn như VinMart, Co.opmart, Lotte Mart, Big C,... là kênh phân phối quan trọng của thực phẩm sạch. Nhiều siêu thị đã phát triển thương hiệu thực phẩm sạch riêng hoặc hợp tác với các nhà cung cấp uy tín.
Các siêu thị này thường có hệ thống quản lý chất lượng và an toàn thực phẩm nghiêm ngặt, giúp người tiêu dùng yên tâm hơn khi mua sắm.
Cửa hàng chuyên doanh:
Các cửa hàng chuyên bán thực phẩm sạch, thực phẩm hữu cơ đang ngày càng phổ biến, đặc biệt là ở các thành phố lớn. Các cửa hàng này thường có quy mô nhỏ hơn siêu thị nhưng tập trung vào chất lượng và nguồn gốc sản phẩm.
Một số cửa hàng tiêu biểu như Nam An Market, Đà Lạt GAP Store, Rau Cười Việt Nhật, ORFARM, Cầu Đất Farm, Organic Food, Organica, Farmers Market.
Chợ truyền thống:
Một số chợ truyền thống cũng có các gian hàng bán thực phẩm sạch, tuy nhiên, người tiêu dùng cần cẩn trọng trong việc lựa chọn và kiểm tra nguồn gốc sản phẩm.
Online:
Kênh phân phối online đang phát triển mạnh mẽ, với sự tham gia của các sàn thương mại điện tử (Shopee, Lazada, Tiki,...), các website bán hàng trực tuyến của các cửa hàng, siêu thị và các ứng dụng di động. Các nền tảng này giúp tăng khả năng tiếp cận thực phẩm sạch cho người tiêu dùng, đặc biệt là ở các khu vực nông thôn hoặc những người bận rộn.
Sự phát triển của công nghệ cũng cho phép tối ưu hóa chuỗi cung ứng thực phẩm sạch, ví dụ như ứng dụng "Eco Farm" giúp kết nối trực tiếp nông hộ với người tiêu dùng, tăng hiệu quả hoạt động logistics và minh bạch thông tin.
Để đẩy mạnh bán hàng online và tối ưu hóa vận hành, doanh nghiệp kinh doanh thực phẩm sạch có thể sử dụng giải pháp của Sapo Enterprise. Sapo Enterprise là nền tảng quản lý bán hàng đa kênh được thiết kế dành riêng cho doanh nghiệp vừa và lớn, với các tính năng nổi bật như:
- Quản lý tập trung: Quản lý toàn bộ hoạt động kinh doanh từ online đến offline trên một nền tảng duy nhất.
- Tối ưu vận hành: Tự động hóa các quy trình bán hàng, quản lý kho, giao hàng, thanh toán,...
- Đa dạng kênh bán: Kết nối với website, sàn thương mại điện tử, mạng xã hội,...
- Tăng trưởng doanh thu: Cung cấp các công cụ marketing, chăm sóc khách hàng hiệu quả.
- Mở rộng quy mô: Dễ dàng mở rộng hệ thống khi kinh doanh phát triển.
Xu hướng tiêu dùng thực phẩm sạch của người Việt 2025
Người tiêu dùng Việt Nam ngày càng quan tâm đến các yếu tố sau khi lựa chọn thực phẩm sạch:
- Nguồn gốc rõ ràng: Người tiêu dùng muốn biết rõ nguồn gốc, xuất xứ của sản phẩm, quy trình sản xuất, thông tin về nhà sản xuất. Xu hướng này xuất phát từ những lo ngại về thực phẩm bẩn, không rõ nguồn gốc, tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho sức khỏe.
- Chứng nhận an toàn: Các sản phẩm có chứng nhận VietGAP, GlobalGAP, Organic,... được người tiêu dùng tin tưởng hơn. Các chứng nhận này là minh chứng cho việc sản phẩm đã được sản xuất theo quy trình kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
- Chất lượng sản phẩm: Người tiêu dùng chú trọng đến độ tươi ngon, hương vị tự nhiên, hàm lượng dinh dưỡng của sản phẩm. Họ mong muốn thực phẩm sạch không chỉ an toàn mà còn phải ngon miệng và bổ dưỡng.
- Giá cả: Mặc dù sẵn sàng chi trả cao hơn cho thực phẩm sạch, người tiêu dùng vẫn quan tâm đến giá cả hợp lý.
- Tiện lợi: Người tiêu dùng ưa chuộng các kênh mua sắm tiện lợi, nhanh chóng, như siêu thị, cửa hàng online, dịch vụ giao hàng tận nơi. Đặc biệt, với cuộc sống bận rộn hiện nay, việc mua sắm thực phẩm online ngày càng được ưa chuộng.
Thị trường thực phẩm sạch ở Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trong tương lai, với sự thúc đẩy của nhu cầu ngày càng cao từ người tiêu dùng, sự hỗ trợ từ chính phủ và sự phát triển của công nghệ.
Các doanh nghiệp trong lĩnh vực này cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu uy tín, đa dạng hóa kênh phân phối và ứng dụng công nghệ để nắm bắt cơ hội và vượt qua thách thức.
