Lễ cúng ông Công ông Táo 23 tháng Chạp mỗi năm trở thành một phần không thể thiếu trong phong tục truyền thống của người Việt, mang ý nghĩa tiễn các Táo về trời báo cáo công việc năm qua của gia chủ. Nhưng liệu bạn đã hiểu rõ cách thực hiện lễ cúng chuẩn? Từ việc chuẩn bị mâm cúng đầy đủ, lựa chọn bài văn khấn chính xác hay thời gian và cách thức cúng phù hợp? Bài viết tổng hợp dưới đây của Sapo sẽ hướng dẫn chi tiết cho bạn từng bước chuẩn bị cúng ông Táo, đem lại sự an tâm và may mắn cho gia đình cũng như công việc kinh doanh.
1. Ý nghĩa ngày cúng ông Công ông Táo của dân gian
Ngày cúng ông Công ông Táo, diễn ra vào 23 tháng Chạp hàng năm, là một trong những phong tục truyền thống quan trọng của người Việt, gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng Táo quân - vị thần cai quản bếp núc và giữ gìn hạnh phúc gia đình.
Theo quan niệm dân gian, Táo quân bao gồm ba vị thần: Thổ Công, Thổ Địa và Thổ Kỳ. Tuy nhiên, trong văn hóa Việt Nam, các vị thần này được hợp nhất thành một biểu tượng quen thuộc là "ông Công ông Táo," vị thần cai quản việc bếp núc và đời sống gia đình. Táo quân không chỉ bảo vệ mái ấm mà còn là người "ghi chép" mọi việc xảy ra trong năm để trình báo với Ngọc Hoàng vào cuối năm.
Lễ cúng ông Công ông Táo dịp cuối năm mang nhiều ý nghĩa tâm linh và văn hóa sâu sắc. Đây là dịp để gia đình bày tỏ lòng biết ơn đến các vị thần đã bảo vệ và ban phước cho gia đình suốt năm qua. Đồng thời, đây cũng là lúc mọi người cầu mong một năm mới bình an, ấm no và hạnh phúc. Nghi lễ thả cá chép – phương tiện để Táo quân "cưỡi" về trời – tượng trưng cho sự giải thoát và ước vọng về những điều tốt đẹp trong năm mới.
Cũng theo phong tục, mọi gia đình đều có thể làm lễ cúng ông Công ông Táo, đặc biệt là những nhà buôn bán kinh doanh và coi trọng yếu tố tâm linh. Ngày nay, các gia đình trẻ và hiện đại cũng rất quan tâm đến lễ cúng truyền thống này.
2. Cúng ông công ông Táo Tết 2025 vào ngày nào, giờ nào?
23 tháng Chạp (Âm Lịch) năm nay vào thứ Tư 22/1 (Dương Lịch). Theo phong tục, lễ cúng thường được tiến hành trước 12 giờ trưa ngày 23 vì sau thời điểm này, các Táo sẽ bắt đầu hành trình về trời. Một số khung giờ đẹp để làm lễ cúng ông công ông Táo theo quan niệm dân gian là:
- Giờ Thìn (7h-9h): Thời điểm thuận lợi, mang ý nghĩa phát triển và tài lộc.
- Giờ Tỵ (9h-11h): Biểu trưng cho sự thịnh vượng và hòa hợp gia đình.
3. Hướng dẫn các bước cúng ông Công ông Táo
Làm lễ cúng ông Công ông Táo đúng cách vừa là cách thể hiện lòng thành, vừa đem lại sự an tâm và may mắn cho gia chủ. Nghi lễ cúng ông Công ông Táo có một số bước quan trọng sau đây:
Bao sái bàn thờ
Bao sái bàn thờ là việc lau dọn bàn thờ cho sạch sẽ, gọn gàng, thể hiện lòng thành kính của gia chủ. Các bước bao sái bàn thờ như sau:
Trước khi bao sái bàn thờ
Gia chủ làm lễ xin phép thần linh và tổ tiên trước khi dọn dẹp, thắp hương và khấn xin phép để không làm động đến không gian linh thiêng. Ngoài ra, cần chuẩn bị khăn sạch, chổi nhỏ chuyên dùng cho bàn thờ và nước ấm hoặc ngâm hoa cúc để lau bàn thờ.
Các bước thực hiện bao sái bàn thờ:
- Hạ đồ thờ xuống cẩn thận, hạ từng món như bát hương, chén nước, đèn nến xuống bàn phủ khăn sạch.
- Sử dụng khăn sạch thấm nước ấm để lau mặt bàn thờ, lau từ trong ra ngoài, từ trên xuống dưới để tránh sót bụi bẩn.
- Vệ sinh các vật phẩm thờ cúng bằng rượu gừng hoặc nước hoa cúc.
- Sắp xếp lại bàn thờ, đặt lại vị trí các vật phẩm thờ cúng theo đúng thứ tự cũ. Đổ nước mới vào chén nước và thắp hương để báo cáo hoàn thành.
Chuẩn bị đồ lễ cúng ông Công ông Táo
Tùy thuộc vào vùng miền và điều kiện, danh sách chuẩn bị đồ lễ cúng ông Công ông Táo mỗi gia đình có thể khác nhau. Bao gồm:
- Lễ vật truyền thống: Cá chép sống (hoặc giấy); mâm ngũ quả (bao gồm 5 loại trái cây tươi đẹp mắt); Hương đèn nến tượng trưng cho sự ấm cúng và thiêng liêng.
- Mâm cúng ông Công ông Táo: Gà luộc nguyên con đẹp mắt; Xôi (Xôi gấc hoặc đậu xanh); Chè, bánh kẹo; Các món mặn theo phong tục vùng miền; Rượu và nước sạch.
- Bộ đồ cúng Táo quân: Bộ mũ áo Táo quân (3 bộ mũ áo, trong đó có 2 bộ cho Táo ông và 1 bộ cho Táo bà) và tiền vàng mã.
- Các vật phẩm bổ sung khác: Như trầu cau, bánh chưng, hoa tươi (lay ơn, hoa huệ…)
Đọc văn khấn và làm lễ tạ
Sau khi mâm cúng được sắp xếp đầy đủ trên bàn thờ và hương đã được thắp. Người đứng khấn (thường là chủ nhà) nên ăn mặc chỉnh tề, sạch sẽ và giữ tâm thế nghiêm trang. Văn khấn cúng ông Công ông Táo cần đọc rõ ràng và thể hiện được lòng thành kính của gia chủ.
Hết tuần hương cúng, gia chủ đi thả cá chép, đốt vàng mã và dọn dẹp ban thờ gọn gàng, có thể tiếp tục thắp hương để giữ bàn thờ ấm cúng đến ngày Tết Nguyên Đán.
4. Bài cúng ông Công ông Táo chuẩn 2025 cho chủ hộ gia đình, người kinh doanh
Bài khấn cúng ông Công ông Táo mỗi vùng miền có thể khác nhau. Chủ hộ gia đình hay kinh doanh có thể tham khảo bài khấn truyền thống của dân gian hay bài khấn nôm truyền thống sau:
Kính lạy ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân!
Hôm nay là ngày 23 tháng Chạp Âm Lịch, gia đình chúng con (họ tên), ngụ tại (địa chỉ), lòng thành kính dâng lễ, mâm cỗ và các lễ vật để tiễn đưa các Táo về chầu trời.
Chúng con xin cảm tạ các ngài đã phù hộ độ trì cho gia đình suốt năm qua được bình an, hạnh phúc, công việc (kinh doanh/ buôn bán) hanh thông.
Nay tiễn các ngài về trời, chúng con xin cầu mong năm mới gia đình được sức khỏe dồi dào, tài lộc tăng tiến, mọi sự như ý.
Kính mong các ngài thương xót, chứng giám lòng thành của gia đình chúng con.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần).
Xem thêm: Tết 23 tháng Chạp này quyết “đi buôn” với 9 mặt hàng bán chạy nhất
5. Những điều gia chủ nên chú ý khi cúng ông Công ông Táo
Thực hiện đúng và tránh các điều kiêng kỵ sẽ giúp lễ cúng ông Công ông Táo được trọn vẹn, mang lại may mắn và bình an cho gia đình trong năm mới.
- Cúng đúng ngày giờ: Theo phong tục, lễ cúng ông Công ông Táo diễn ra vào 23 tháng Chạp hàng năm trước 12h trưa. Thực hiện nghi thức quá sớm hay quá muộn đều nên tránh.
- Không dùng lễ vật kém chất lượng: Chuẩn bị hoa quả, thực phẩm tươi. Vàng mã cúng nên chọn kỹ, không lãng phí nhưng cũng tránh sơ sài.
- Không đặt mâm cúng dưới đất: Mâm cúng ông Táo được đặt trên bàn hoặc bàn thờ gia tiên, không được đặt thấp dưới mặt đất vì điều này bị coi là thiếu tôn kính.
- Tránh làm đổ vỡ đồ thờ cúng: Đổ vỡ đồ thờ trong ngày cúng bị coi là điềm báo không tốt. Bởi vậy, khi bao sái bàn thờ hay thực hiện lễ cúng gia chủ nên cẩn thận để tránh làm đổ vỡ lễ vật.
- Không tùy tiện bỏ tro bát hương: Nếu gia chủ muốn thay tro bát hương, cần xin phép thần linh và thực hiện nghi lễ đúng cách, tuyệt đối không đổ tro hoặc đồ thờ cúng ở những nơi không sạch sẽ.
- Không cúng khi tâm không thành: Người thực hiện lễ cúng cần giữ tâm thanh tịnh, không nóng giận cãi vã khi làm lễ cúng để thể hiện lòng thành.
Lễ cúng ông Công ông Táo không chỉ là một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt mà còn thể hiện lòng thành kính, biết ơn và ước vọng của gia đình trong năm mới. Thực hiện nghi lễ này một cách chu đáo, đúng phong tục không chỉ giúp gia đình tiễn Táo quân về trời thuận lợi mà còn tạo không khí ấm áp, đoàn viên vào dịp cuối năm.
Hy vọng qua bài viết, bạn đã nắm được những thông tin cần thiết về ý nghĩa, cách chuẩn bị lễ vật cũng như những điều kiêng kỵ trong ngày cúng ông Công ông Táo. Hãy dành thời gian chuẩn bị thật cẩn thận để buổi lễ diễn ra suôn sẻ, mang lại nhiều may mắn, tài lộc và bình an cho gia đình trong năm mới Quý Tỵ 2025. Chúc bạn và gia đình một năm mới an khang thịnh vượng, vạn sự như ý.
